تاریخچه بورس در دنیا
تاریخچه بورس
تاریخچه بورس : كلمه بورس هم مانند هر كلمه‌اي ; داراي يك پيشينه‌ي تاريخي است ; به عنوان مثال واژه‌ي بانك از آنجا پديد آمد كه در اروپا اشخاص براي انجام مبادلات پولي خود روي نيمكت‌هاي ميدان‌هاي قديمي مي‌نشستند و پول‌هاي خویش را مبادله مي‌كردند ; از آنجا كه لغت “ بنك ” در لهجه ايتاليايي به معني نيمكت است ; بعدها مراكزي كه وظيفه‌ي انجام مبادلات پولي را بر عهده گرفتند به بانك مشهور شدند ;
تاریخچه بورس به گفته کارشناسان
به گفته اغلب كارشناسان، تاريخچه پيدايش واژه بورس هم به قرن پانزدهم ميلادي باز مي‌گردد; در آن زمان، بازرگانان و كسبه‌ي شهري به نام «بورُوژ»(Bruges) در شمال غربي بلژيك، در ميداني به نام «تِربورس»(TerBeurze) در مقابل خانه‌ی بزرگ‌زاده‌اي به نام «واندِر بورس» جمع مي‌شدند و خريد و فروش مي‌كردند;از آن تاريخ به بعد مكان‌هايي كه مردم در آنجا خريد و فروش مي‌كردنـد، به بورس معروف شدنـد.
در آن زمان، اين مكان‌ها از نظم و انضباط خاصي برخوردار نبود و هر كس مي‌توانست در آنجا به فعاليت بپردازد، اما به مرور زمان و رفته‌رفته، نظم و انضباط خاصي در اين مكان‌ها حاكم شد؛ به نحوي كه پس از مدتي، فقط بازرگانان، صرافان و دلالان بودند كه اجازه داشتند در اين مكان‌ها خريد و فروش كنند; در گذر زمان، تالارهاي مسقف بورس شكل گرفت و بازرگانان كه تا پيش از آن، در هواي آزاد خريد و فروش مي‌كردند، براي خريد و فروش به اين تالارها مي‌رفتند; در بسياري از منابع علمي و تاريخي، زمان آغاز به كار تالارهاي مسقف بورس را به عنوان تاريخ رسمي تأسيس بورس در دنيا معرفي مي‌كنند، اگرچه همانطور كه گفتيم، پيشينه آن به قبل از آن تاريخ و به قرن پانزدهم ميلادي برمي‌گردد.
اما بازرگانان در اين تالارهاي مسقف -كه به بورس معروف شدند- چه چيزي را داد و ستد مي‌كردند؟ براي توضيح در اين‌بـاره، ابتدا بايد مفهوم ديگري را توضيح دهيم؛ مفهومي به نام شركت سهامـي.
شركت سهامـي چیست و تاثیر آن در تاریخچه بورس
در زمان‌هاي پیشین ; بازرگانان همواره به‌دنبال آن بودند تا ضرر و زيان‌هاي احتمالي ناشي از تجارت خویش را كاهش دهند ; شراكت ; راهي بود كه مي‌توانست ريسك كسب و كار آن ها را كاهش دهد ; زیرا با شريك‌شدن چندين شخص در يك كسب و كار ; سود و زیان‌هاي احتمالي آن كسب و كار بين شركا تقسيم مي‌شد ; اين تجربه ; به تدريج به تشكيل شركت‌هاي سهامي باعث شد ; در اين شركت‌ها ; هر يك از شركا به نسبت سهمي كه در شركت داشت ; در منافع و يا ضررهاي احتمالي شركت سهيم مي‌شد .
اولين شركت سهامي در بورس
اولين شركت سهامي با نام «ماسكُوِي» (Muscovy) در سال 1553 ميلادي، با مشاركت عده‌اي از تجار در روسيـه ايجـاد شد; گسترش مبادلات تجاري در جهان، نياز به سرمايه‌هاي بيشتـر و شركاي بيشتري را آشكار كرد; پيدا كردن شركاي متعدد براي سرمايه‌گذاري در يك كسب و كار، به مراكزي نياز داشت كه بتواند در واقع بين دارندگان سرمايه و متقاضيان سرمايه، ارتباط برقرار كند; اين مراكز، به نام «بورس» معروف شدند; شركت‌ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمايه‌گذاران و شركاي بيشتري را براي مشاركت در كسب و كار خود، پيدا مي‌كردند.
اولين بورس اوراق بهادار
اولين بورس اوراق بهادار جهان در اوايل قرن هفدهم ميلادي در شهر «آمستردام» هلند تشكيل شد و كمپاني هند شرقي، اولين شركتي بود كه سهام خود را در آن عرضه كرد; فعاليت‌هاي مرتبط با بورس در شهر لندن از اوايل قرن هجدهم ميلادي و در قهوه‌خانه‌ها شروع شد; اين فعاليت‌ها در سال 1773 ميلادي و با خريد ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جديدي شد; در نهايت در سوم مارس سال 1801 ميلادي، بورس لندن فعاليت رسمي خود را آغاز كرد.
بورس نيويورك فعاليت خود را چگونه آغاز كرد؟
در 17 مي 1792 ; 24 كارگزار بازار سهام در خيابان وال استريت نيويورك و زير درخت چناري بدور نیز توده شدند و توافق‌نامه‌اي را امضا كردند كه به توافقنامه «درخت چنار» معروف شد ; آن ها در 8 مارس 1817 با تنظيم اساسنامه آغاز به كار بورس نيويورك را رسميت بخشيدند ; با آغاز فعاليت بورس‌هاي بزرگ دنیا ; به‌تدریج ساير كشورها نيز داراي بورس شدند تا آنجا كه امروز كمتر كشوري را مي‌توان يافت كه بورس نداشته باشد.